Wanneer besluit iemand om te overlijden? Want dat dit een besluit is heb ik al meerdere malen meegemaakt; zowel bij mensen met dementie als bij hele oude mensen.
Het is alsof ze op een scheidslijn staan en voelen: waar ga ik heen? Ga ik over naar het grote geheel, naar de bron, of blijf ik nog even hier, omdat het leven nog mooi genoeg is om te leven?
Ik kwam bij haar op haar kamer. De verzorging had gezegd dat ze op bed lag, maar waarvoor wist ik niet. Ik kwam binnen en voelde direct dat er iets stond te gebeuren.
Eerst dacht ik dat ze al aan het overgaan was, maar toen deed ze haar ogen op en keek me aan. Ze lachte en was er weer. Zoals ik haar ken de laatste tijd: vrolijk en opgeruimd.
Toch begreep ik ook dat ze op dit moment een keuze maakte: het koffertje van haar leven was bijna leeg en ze kon gaan. Maar ze genoot op dit moment ook, zo zonder alle oude last en onverwerkte dingen.
Ik zei tegen haar: “wat je ook kiest, het is allebei goed. Ga, want je hebt hard gewerkt en misschien is het nu klaar voor je. Of blijf en geniet nog wat van dit lichte, blije gevoel”.
Het was een bijzonder moment om getuige van te mogen zijn: háár keuze, háár leven, háár dood.
Na een uur ben ik gegaan en was benieuwd wat haar keuze zou zijn, hoewel ik wel een idee had.
4 weken later kwam ik weer bij haar. Ze zat tevreden beneden in haar rolstoel. Ze keek me aan en haar ogen zeiden: “ ik ben er nog en blijf nog even. Om te genieten van deze lichtheid”.
Bij haar zag ik weer: de dood is geen vaste scheidslijn, iets waar je overheen stapt. Je mag aan het einde van je leven een beetje oefenen om even daar en even hier te zijn. Vooral mensen met dementie kunnen dat heel goed. Uiteindelijk is het een keuze en dan is er overgave.